Ψηφιακά ομόλογα και Τεχνητή Νοημοσύνη: Το μέλλον της αγοράς κρατικού χρέους

Η αγορά κρατικού χρέους βρίσκεται στο κατώφλι μιας τεχνολογικής επανάστασης, καθώς η ψηφιοποίηση των ομολόγων και η αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) δημιουργούν νέα πρότυπα αξιοπιστίας, αποδοτικότητας και προσβασιμότητας για τα κράτη και τους επενδυτές.

Η παραδοσιακή διαδικασία έκδοσης και διαπραγμάτευσης κρατικών τίτλων – χρονοβόρα, ακριβή και συχνά αδιαφανής – αντικαθίσταται σταδιακά από tokenized εκδόσεις, οι οποίες βασίζονται σε τεχνολογία blockchain. Πρόκειται για ψηφιακές μορφές κρατικών ομολόγων που ενσωματώνονται σε «έξυπνα συμβόλαια» (smart contracts), επιτρέποντας real-time αποδόσεις, μηχανισμούς αυτοεκκαθάρισης και ελάχιστο λειτουργικό κόστος.

Ήδη χώρες όπως η Ελβετία, η Σιγκαπούρη, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο προχωρούν σε πιλοτικές εκδόσεις ψηφιακών ομολόγων, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διερευνά το ενδεχόμενο δημιουργίας υποδομής για την υποστήριξη τέτοιων εργαλείων. Στην Ασία, η Ταϊλάνδη εξέδωσε το 2023 το πρώτο tokenized retail bond μέσω εφαρμογής σε κινητό τηλέφωνο.

Τα οφέλη είναι πολλαπλά: βελτιωμένη διαφάνεια, καλύτερη ιχνηλασιμότητα κεφαλαίων, μειωμένα κόστη για το Δημόσιο, αλλά και προσβασιμότητα σε επενδυτές που προηγουμένως δεν συμμετείχαν. Η αγορά γίνεται πιο «δημοκρατική», δίνοντας τη δυνατότητα ακόμα και σε μικροεπενδυτές να αποκτήσουν κρατικούς τίτλους με χαμηλό ποσό εισόδου.

Στον πυρήνα αυτής της αλλαγής βρίσκεται η Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία αξιοποιείται ήδη για την ανάλυση ρίσκου, τη δημιουργία αυτοματοποιημένων ratings, την ανίχνευση παρατυπιών, αλλά και τη βελτιστοποίηση χρονοδιαγραμμάτων έκδοσης τίτλων. Όπως σημειώνει ο διεθνής οίκος Moody’s, “η ΤΝ θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό αυτοματοποίησης των αγορών σταθερού εισοδήματος την επόμενη δεκαετία”.

Η Ελλάδα, με την εμπειρία των επιτυχημένων εξόδων στις αγορές και το ισχυρό πλαίσιο δημοσιονομικής αξιοπιστίας, έχει πλέον τη δυνατότητα να συμμετάσχει έγκαιρα στην ευρωπαϊκή συζήτηση για την ψηφιοποίηση του χρέους. Η συμμετοχή στον σχεδιασμό του Ψηφιακού Ευρώ και οι εσωτερικές επενδύσεις σε govtech υποδομές αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα για μια τέτοια πρωτοβουλία.

Η ενσωμάτωση ESG κριτηρίων, επίσης, γίνεται ευκολότερη μέσω των ψηφιακών ομολόγων, καθώς η ιχνηλασιμότητα των κονδυλίων μπορεί να διασφαλίσει τη χρηματοδότηση μόνο σε «πράσινα» ή κοινωνικά έργα. Έτσι, η διαφάνεια και η υπευθυνότητα του Δημοσίου γίνονται μετρήσιμες και αποδείξιμες – κάτι που προτιμούν και οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα ψηφιοποιηθούν τα ομόλογα. Είναι πότε και ποια κράτη θα ωφεληθούν περισσότερο από αυτή την εξέλιξη. Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια στρατηγική ευκαιρία: να επενδύσει στην τεχνολογία, να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό της και να ενισχύσει την παγκόσμια εικόνα της ως σύγχρονου, καινοτόμου εκδότη χρέους.